Çocuklara Bunları Asla Söylemeyin

Çocuklarınızla nasıl konuşacağınız hakkında size bazı ipuçlarımız var.

Ne yazık ki, çocuklar dünyaya geldiklerinde bir kullanıcı kılavuzu ile beraber gelmiyorlar. Böyle olsa ne harika olacağını hayal etsenize! Hepimiz ilk anne baba olduğumuzda sudan çıkmış balık gibi oluyoruz. Tecrübeli kişilerden dersler alıyoruz, kitaplar okuyoruz. Ne olduğunu anlamaya çalışıyoruz. Ama her zaman hatalar yapıyoruz. Ama kaygılanmayın, sorun yok. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Ayrıca bu işin tam bir doğrusu da yok. Her çocuk her aile özeldir ve kendi doğrunuzu bulmalısınız.

Bununla birlikte anne baba olarak öğrenilecek en zor şeylerden birisi de çocuklarla nasıl konuşulacağıdır. Onlara yanlış mesaj veya fikir veren bir şey söylemek çok kolaydır. Bunun farkında bile olmadan ona yanlış mesajlar verebilirsiniz. Ama bu yazı zaten size yardım için burada. Umarım size bir faydası olur.

“Tamam, ben yaparım”
Çocuğunuz bazen ödevlerini ya da projelerini yaparken çok zorlanırlar. Bu durumlarda hayal kırıklığına uğrayabilirler, vazgeçebilirler, öfkeye kapılabilirler. Bu durumlarda siz onun yerine bu işleri yapmamalısınız.
“Birlikte yapalım!” demek iş birliğine dayalı bir yaklaşımdır ve çocuğunuza sorumluluklarını başkalarının değil kendisinin yerine getirmesi gerektiğini unutmamasını sağlar.

“Ağlama”
Duyguları ifade etme konusunda çocukların kendilerini güvende hissetmeleri gerekir. Çocuğunuza ağlamaması gerektiğini söylemek onunla ilgili bir sorun olduğu izlenimi bırakır. Ağlamanın tamamen doğal bir davranış olduğunu kabul edin.

“Neden ona benzemiyorsun?”
Hiçbir çocuk kardeşi, ablası, abisi, akranı, arkadaşı veya bir akrabasına benzemez. Karşı tarafla çocuğunuzu kıyaslamak onun daha güçsüz olduğunu hissettirmenize neden olur, yapmayın.

“Kardeşin için güzel bir örnek oluşturmalısın”
Eğer bir abi ya da ablaysa genelde buna benzer bir tepkiyi siz vermeseniz de çevrenizdekiler söyleyebilir. Ama abi ya da abla da olsa o hala bir çocuk ve rol model olmak zorunda değil. Küçük kardeşin sorumluluğunu ona veremezsiniz.

“Bu davranışın yüzünden 1 saat cezalısın”
Bir çocuğun eylemleri için onlara asla ceza vermeyin. Ceza yetişkinler için bile bir çözüm değildir. Faydası olsaydı hapishaneler ağzına kadar dolu olmazlardı. 

“Bunu yemek istediğinden emin misin?”
Yargılayıcı bir yorumdan ziyade çocuğunuzla yemek yeme alışkanlıkları hakkında konuşmanız daha etkili olacaktır. Tercihleri ona bırakabilirsiniz. Sözcük seçimi ve vücut dilinizle ona güven vermeyi deneyin.

“Eve gelene kadar bekle”
Kullanılan bu ifade de iki yanlış vardır. Birincisi, seni daha sonra cezalandıracağım başka bir harekette bulunma anlamı çıkarılabilirken ikinci durumda çocuğun tek başına hiçbir kontrolü olmadığını ima eder.

“Söz veriyorum”
Bir çocuğa söz verdiğinizde, güven sorunu oluşturursunuz. Büyük bir şey istediği zaman söz veriyorum demek yerine “denerim” demeyi tercih edin.

“Korkmak için bir sebep yok”
Bunu çocuğunuza söylemek onun korktuğu gerçeğini değiştirmez. Bunun yerine, korkuları hakkında onlarla konuşun ve ona yardım etmeye çalışın.

“Ben de senden nefret ediyorum”
Bir durum oldu ve çocuğunuz sizden nefret ettiğini söyledi. Bu durum karşısında sizde ona karşılık verip bende senden nefret ediyorum gibi yanlış cümleler kurmayın. Onun yerine size neden böyle bir cümle kurma gereği duydu bunu saptayın.

“Çünkü canım öyle istedi”
Bu cümle bir klişedir. Açıklamasız olduğunuzda çocuğunuzu azarladığınız durumlarda veya bir eylemi durdurmak için hiçbir neden göstermeden bu cümleyi kullanmayın.

“Umarım senin gibi çocukların olur”
Siz belki de onu yüceltmek için bu cümleyi kullanıyorsunuz ama çocuğunuz ondan nefret ettiğinizi anlayabilir.

Çocuk Gelişimci

Şeymanur ÖZTÜRK