DİKKAT EKSİKLİĞİ HAKKINDA HER ŞEY
Dikkat eksikliği yani hiperaktivite bozukluğu (DEHB) aile ilişkilerinde, okul başarısını ve arkadaş ilişkilerini etkileyen karmaşık bir nörogelişimsel bozukluktur. Her dikkat eksikliği yaşayan çocuklara bu bozukluğu adlandırmak doğru değildir. Öncelikle doğru bir analizle çocuğu incelemek gerekir. Çünkü okulda veya evde dikkat eksikliğine sebep olacak bir sürü sorun olabilir. Asıl olan doğru tespittir. Araştırmalara göre erkek çocuklarında olan belirtiler kız çocuklarına nazaran daha fazladır. Tabi bu demek değildir ki dikkat eksikliği sadece çocuklarda görülür. Yetişkinlerde de görülebilen bu bozukluk kendini form değiştirerek gösterir.

Peki bu dikkat eksikliğini nasıl fark ederiz? Belirtileri nelerdir?
• Adı ne kadar dikkat eksikliği olsa da bazen tam tersi etki gösterip aşırı odaklanmaya da sebep olabilir ve o an o ortamda hiçbir şeyi fark etmez. Özellikle sevdiği ilgi duyduğu konularda aşırı odaklanmalar gözükebilir. Mesela o an biri size bir şey söylese ya da yanınıza biri gelse ne dediğini duymaz ya da onu görmez, farkında bile olmazsınız. Beyin sadece ilgi duyulan konulara odaklanır.
• Hiperaktivite bozukluğu olan bireylerde kıpır kıpır olma, yerinde duramama, aceleci davranma gibi belirtiler de mevcuttur. Tabi her hareketli olan bu bozukluğa sahip değildir.
• Aslında bakarsanız dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun üç tane alt tipi vardır:
1)Dikkat eksikliği belirtilerinin daha baskın olduğu tiptir.
2)Hiperaktivitenin yani dürtüselliğin baskın olduğu tiptir.
3)Her ikisinin de aktif olduğu tiptir.
• Yapmak istediklerini, sorumluluklarını ve kendilerini sürekli ertelerler.
• Aynı anda bir sürü işe başlar ve zamanı doğru kullanamadığından geriye dönüp baktığında hiçbir şeyi bitirememiş ve tamamlayamamıştır, işleri hep yarımdır.
• Plan asla yapamazlar, işleri bir plan doğrultusunda ilerlemez.
• Unutkandırlar.
• Genel bir endişe hali içindedirler. Sürekli ne yapsam ne etsem diyip kendi kendilerine panik yaparlar.

Dikkat eksikliğinin sebepleri nelerdir?
• Saydığımız bu belirtiler her anlamda bireyin ilişkilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Maalesef ki bazen çocuklarımıza ne kadar sevgi dolu ne kadar içten, eğitimsel ve disiplinli yaklaşsak da bu her çocuğun mükemmel bir birey olacağı, sorunsuz olacağı anlamına gelmiyor.
• Stresli olduğumuz ve kaygılı olduğumuz zamanlarda da gözükebiliyor.
• Anne ve baba da dikkat eksikliği yaşıyorsa çocukta aynısını yaşayabiliyor yani genetik gelebiliyor.
• Anne karnındayken eğer anne sigara kullanmışsa sebep olabiliyor.
• Erken doğan bebeklerde de daha fazla görülebiliyor.

Dikkat eksikliğinde televizyonun etkisi nelerdir?
Televizyon aslında her anlamda hayatımızda bir merkez konumundandır. Bütün haberleri ve gündemi oradan takip ederiz. Hatta çocuklarımızın da vakit geçirmesi için televizyon açar çizgi film izletiriz. Ama saatlerce televizyon izlemesi onun sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Hem gözlerine hem bedenine hem de psikolojik anlamda aslında ona zarar verir ve kötü sonuçlara sebep olabilir. Fazla odaklandığı için ek aktivitelere zaman ayıramaz. El becerilerini, fiziksel becerilerini her daim iyi kullanamaz yani motor becerileri azalır ve son olarak da bu durum psikolojik anlamda onu huzursuz eder. Televizyon karşısında öylece oturup kaldığı için oyun oynayıp biraz hoplayıp zıplayıp enerjisini harcamak yerine sabit kalmak ona sinir ve stres olarak döner. Hayatını olumsuz etkiler.

Dikkat eksikliği ile ilgili öneriler nelerdir?
• Hepimizin sevmediği, hoşlanmadığı alanlar vardır. Fakat bazen bir işi yapmaya mecburuzdur. Bu bireyler sağlıklı bireylere nazaran daha zor sever ve odaklanır. Yapması gereken şey ise sevmektir veya en azından sevmeye çalışmaktır. Örneğin bir öğrenci Türkçe dersini sevmiyor diyelim. Konularını anlamakta zorlanıyor dolayısıyla ilgi duymuyor. Ama bu dersi de iyi bir şekilde geçmesi gerekiyor. O zaman dikkat eksikliği olan bir çocuk öncelikle bu derse odaklanmalı ve yapmaya gayret etmelidir. Sonra bu dersi anlayan, yapabilen kişiyle daha yakın bağ kurup dersi kendisine sevdirmelidir. Anlatarak, yazarak, araştırarak ve uygulayarak bu bozukluğu daha kolay atlatabilir.
• Düzenli bir uyku olmalıdır. Uyku bozukluğu bireyi her anlamda olumsuz etkiler.
• Bütün işlerini plan çerçevesi altında yapmalı o gün ne yapacaksa plan uygulamalıdır.
• Birey sağlıklı bir şekilde beslenmelidir. Zararlı yiyecek ve içeceklerden uzak durmalıdır.
• Ama unutulmamalıdır ki en iyi öneri sevgi ve empati çerçevesinde anlamalı ve baştan savmak yerine konunun uzmanlarını da dikkate alarak bağ kurmaktır.

Dikkat eksikliği ile dikkat dağınıklığı arasında ki farklar nelerdir?
• Dikkat dağınıklığı bazı zamanlarda herkesin başına gelebilecekken dikkat eksikliği psikiyatrik bir hastalık olarak gözlemlenmiştir.
• Dikkat dağınıklığı yaşayan birey düzgün birkaç gün geçirdikten sonra kendi kendini tedavi edebilir ve düzelebilir ama dikkat eksikliği olan birey muhakkak bir psikiyatrist tarafından tedavi olması gerekir ve iyileşmesi için belli bir zaman gerekir.
• Dikkat dağınıklığı olan kişilerde unutkanlık geçici ve kısa sürelidir ama dikkat eksikliği olan biri daha fazla unutkanlık yaşar. Kolay kolay atlatamaz.
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite olan bir birey doktor kontrolü altında ilaçla tedavi olması gerekir ama dikkat dağınıklığı olan biri ilaca gerek kalmadan dikkat kontrolleri ve konsantrasyon ile iyileşebilir. Bu dönemi uzun sürmez.

Dikkat eksikliği ile ilgili film ve kitaplar nelerdir?
Filmler :
• The 400 Blows.
• Mommy.
• Drommen.
• İki dil bir bavul.
• Mona Lisa Smile.
• Dökülen harfler.
Kitaplar:
• Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite ( Eyüp Sabri ERCAN )
• Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite bozuklukları (Mehmet YAVUZ- Yahya ÇIKILLI)

Annelerimiz, babalarımız yukarda belirttiğimiz gibi çocuklarımızda bunun gibi şikayetlerimiz varsa lütfen ihmal etmeyelim. Çünkü bu sorunlar doktor kontrolü altında olduğu zaman tedaviye olumlu sonuç veriyor. Onlar bizim geleceğimiz. Bazen ne kadar iyi bir şekilde yetiştirelim desek de hayat karşımıza olumsuz şeyler çıkarabiliyor. Önemli olan bunların üstesinden gelebilmektir. Anne ve baba olarak bize düşen en önemli görev onların sağlığı için her şeyimizi gerektiğinde feda edebilmektir. Benim çocuğum sorunlu deyip bir köşeye atmamamız gerekiyor. Onlar bizim birer yansımamızdır. Onlara karşı her daim sevgi dolu olmalı, alttan almalı, tüm benliğimiz ile yardımcı olmalıyız. Adım adım onların hedeflerini takip etmeli, eğlenmesini bilmeli, bu sorunları çocuklarımızla birlikte göğüslemeliyiz. Asla bir başkasının çocuklarıyla kendi evlatlarımızı kıyaslamamalıyız. Her çocuğun kendi içinde birer cevher taşıdığının bilincinde olmalıyız. O cevheri çıkarmak bizim elimizdedir. Çıkan cevherin de işlenmesi, en iyi hale gelmesi için de çocuklarımızın elinden tutmalıyız. Bir yıldız gibi onları en zirveye çıkarmalıyız.

Özen Dağbaşı